گزارش کرسی آزاد اندیشی بایدها و نبایدهای متعه
کرسی آزاداندیشی «بایدها و نبایدهای متعه (ازدواج موقت)» با حضور اساتید حوزه و تعدادی از طلاب در روز سه شنبه 30/9/1395 ساعت 12:30 الی 14 در حوزه علمیه خواهران کوثر برگزار گردید.
استادان حاضر در جلسه خانم‌ها طباخ شعبانی ارائه دهنده بحث، صادق‌زادگان ناقد بحث و ستوده صدر داور کرسی بودند.
در ابتدای کرسی خانم طباخ شعبانی احادیث مرتبط با متعه و قوانین آن را بیان کردند. بحث را با این هدف آغاز کردند که در ابتدا باید ابعاد مجاز هر مسئله را دانست تا بتوان از این باب تصمیمات صحیحی را اخذ کرد.
احادیث:
امام رضا علیه السلام به بعضی از دوستانشان مرقوم فرمودند:
بر متعه گرفتن اصرار نورزید، شما را بر اقامه سنت سفارش می‌کنم ، بوسیله متعه کردن از همسران و آزادگان خود غافل نشوید اگر از نظر عاطفی به آنها نرسید موجب کفر و شک همسرانتان خواهید شد و علیه این امر (ولایت) نفرین خواهند کرد و مارا لعن می‌کنند. (اصول کافی ،جلد 5،ص453)
امام صادق علیه السلام به یکی از اصحاب خود فرمودند:
خودت را مبتلا به متعه نکن و نفس خودت را پست نکن .(بحار الانوار ،جلد 100 ،ص 319)
امام صادق علیه السلام:
یکی از موضوعاتی که من هرگز در بیان آن تقیه نخواهم کرد موضوع متعه است.(مجموعه آثار ،جلد 19،ص 82)
امام کاظم علیه السلام به علی بن یقطین می‌فرمایید:
تو را با نکاح متعه چکار و حال آنکه خداوند تو را از آن بی‌نیاز کرده‌است و نیز به دیگری:
این کار برای کسی رواست که خداوند او را با داشتن همسری از این کار بی‌نیاز نکرده است . اما کسی که دارای همسر است ، فقط هنگامی میتواند دست به اینکار بزند که دسترسی به همسر خود نداشته باشد. (به خاطر حکمت اولی منع و ترغیب عموم به خاطر حکمت ثانوی یعنی احیای سنت متروک)
پس اشتباه نشود منظور از ترغیب ائمه به متعه به این معنا است که هرگز برای هوسرانی و هوا پرستی و حرمسرا سازی برای حیوان صفتان و یا وسیله بیچارگی برای عده‌ای از زنان اعمال شده ویا بوجود آمدن فرزندان بی سرپرست نبوده است.
حضرت علی علیه السلام می‌فرمایند:
اگر عمر سرعت نمی‌جست و متعه را تحریم نمی‌کرد ،احدی جز افرادی که سرشت آنان منحرف است زنا نمی‌کرد . یعنی هیچ کس اجبار به زنا نمی‌شد اگر متعه بود ،مگر اینکه همیشه بی‌قانونی را بر عمل به قانون ترجیح می‌دهند.
حکم فقهی متعه:
متعه برای ارضای هوسها نیست بلکه نسخه‌ای است برای رفع بعضی از نارسائیهای اجتماعی – پیشگیری از گناه است در غیر این صورت مورد مذمت اهل بیت واقع شده‌است . حلال دانستن متعه هرگز به معنای توصیه آن برای همگان نیست. ( مجموعه آثار ،جلد 19 ،ص 81)
خلیفه دوم:
سه چیز در زمان پیغمبر روا بود و من امروز آنرا ممنوع اعلام می‌کنم و مرتکب آنرا مجازات می‌نمایم.
نظر گروهی از اهل تسنن:
نکاح منقطع را خود پیامبر(ص) در اواخر عمرش ممنوع کرد . اما خود سخن خلیفه بر خلاف آن است.
علامه کاشف الغطاء:
خلیفه از آن جهت به خود حق داد که نکاح منقطع را ممنوع کند چون تصور می‌کرد این مساله داخل در حوزه اختیارات ولی مسلمین است یعنی نهی خلیفه ، نهی سیاسی بود نه نهی شرعی و قانونی.
مهلت اطاعت مردم:
چون فرمان خلیفه را یک امر موقتی تلقی کردند نه دائمی. (از باب اینکه امتزاج با تازه مسلمانها اتفاق نیفتد)
اما پیامبر در صدر اسلام در برخی از سفرها که مسلمانان از همسران خود دور می‌افتادند و ناراحتی می‌کردند به آنها اجازه ازدواج موقت می‌داد.
به هر حال نفوذ و شخصیت خلیفه همراه با تعصب مردم در پیروی از سیرت او سبب شد این قانون در نسیان و فراموشی قرار بگیرد و این سنت که مکمل ازدواج دائم بود تعطیل و ناراحتیهایی به بار آورد و برای همیشه متروک بماند . ائمه که پاسدار دین مبین هستند برای اینکه این سنت متروک نماند آنرا تشویق و ترغیب می‌کردند.
قوانین:
ماده قانونی 1075: نکاح وقتی منقطع است که برای مدت معینی واقع شده باشد.
ماده قانونی 1076: پس شرط الزامی آن تعیین مدت است.
ماده قانونی 1905: در نکاح منقطع عدم مهر در عقد موجب بطلان است.
ماده قانونی 1113: در عقد انقطاع ،زن حق نفقه ندارد مگر اینکه شرط شده باشد یا آنکه عقد مبنی برآن جاری شده باشد و شرایط طلاق را هم هم لازم ندارد .
ماده 1075: نکاح منقطع مثل دائم است جز نفقه
ماده 1103: زن و شوهر مکلف به حسن معاشرت با یکدیگر ند.
(زوجین باید در مبانی خانواده و تربیت اولاد خود به یکدیگر کمک نمایند).
ماده 1104: فرزندان متعه مانند فرزندان دائم هستند (آنها را به فرزندان نا مشروع تبدیل نمی‌کند.
ماده 1106: در عقد دائم نفقه بر عهده شوهر است ،شرط عدم نفقه نافذ نیست . حتی ترک اتفای عنوان مجرمانه دارد.
ماده 1193: در عقد انقطاع زن حق نفقه ندارد مگر شرط شده باشد یا عقد مبنی بر آن جاری شده باشد.
مطابق ماده 1095 تا 1098 قانون ترتیباتی داده مهریه زن در ازدواج موقت پرداخت شود. فوت زن در زمان ازدواج ، عدم نزدیکی شوهر تا اتمام عقد ،بخشدن زمان عقد از طرف شوهر ،مهر را ساقط نمی‌کند.
مطابق قانون1044: در نکاح دائم و منقطع اجازه پدر یا جد پدری لازم است در صورت امتناع حاکم شرع به درخواست دختر اجازه می‌دهد. سن در ازدواج موقت پسر 15 و دختر 13 است. تعداد زنان در حقوق مسکوت است با توجه به اصل 167 قانون اساسی رجوع به منابع اسلامی و فتاوای معتبر . بعد از مهریه را بلا فاصله مالک می‌شود اما ملاک استقرار بر خلاف دائم منوط به تمکین است در تمام مدت ود عرض زن میتواند مهر خود را دریافت کند ثبت ازدواج موقت برای مطالبه مهر و تولد فرزند است.
احکام نکاح منقطع
نکاح منقطع مثل ازدواج دائم ،نیاز به ایجاب و قبول دارد لفظی (کنایه و اشاره ،رضایت قلبی کافی نیست ،لفظ خاص متعت یا زوجت یا انکحت ،باید مهر مشخص شود و گرنه باطل است .مدت ذکر شود ،رضایت پدر در باکره، حق نفقه ندارد مگر در صورت شرط نفقه ،ارث ندارد مگر با شرط ،طلاق در متعه نیست جدای به صورت هبه و تمام شدن مدت ،عده شامل دو حیض مسترابه 45 روز ،حامله هنگام وضع حمل ،صغیره باشد (غیر مدخوله عده ندارد) در فوت شوهر (ابعد الاجلین )
ادله موافقان عقد موقت
1. متعه از گسترش روابط آزاد جلوگیری می‌کنند.
2. تعهدات قانونی ایجاد می‌کند خصوصا در مورد فرزندان در حالیکه روابط آزاد باشد حرام‌زاده از حمایت قانونی بی بهره‌اند.
3. میتواند یک دوره آزمایشی باشد برای تشکیل ازدواج دائم.
4. راهی است برای کسانی که امکان تشکیل خانواده را از جهت مالی ندارند تامین نیاز جنسی و روحی و عاطفی.
5. دوران نامزدی برای کسانی که به مسائل شرعی پای بنداند و ارتباطات جنس مخالف بدون محرومیت صلاح نمی‌بینند.
6. ازدواج دائم در عین حالی که در جلوگیری از آلودگی‌ها و نکهداری عفت انسان نقش موثری به عهده دارد ولی در تمام شرایط پاسخگوی تمایلات جنسی انسانها نمی‌تواند باشد.
7. کسانی که بار مسئولیت زندگی را نمی‌توانند به دوش بکشند عقد موقت راهکار مناسب است.
شما راهی که به زن اختیار انحلال ازدواج موقت را می‌دهد شرط ضمن عقد است یا وکالت نامه مبنی بر برداشتن (حق بذل از سوی مرد ) است.
فضای مجازی، ارتباطات، مشروع، کلیپ ها و……
مصلحت های موجود در ازدواج موقت به عنوان حکمی الهی و ثابت ضرورت آن کنونی پررنگ‌تر به نظر می‌رسد.
بدون شک نکاح موقت از نیازهای ضروری است ولی اگر بدون اتخاذ تدابیر و قانونمندی صورت گیرد عوارض نا مطلوب روحی ،روانی ،اجتماعی بجا می‌گذارد.
ادله مخالفین ازدواج موقت
- متعه راهی برای خوشگذرانی ،مخالف هدف ازدواج ،مغایر با حقوق زنان و خانواده و متشابه با رفتار آزاد
- اغلب متاهلین صیغه می‌کنند که موجب فروپاشی خانواده می‌شود – مباح بودن چیزی دلیلی بر الزام نیست ،فرهنگ جامعه ما فرهنگ ازدواج دائم است بجای ترویج ازدواج موقت مشکلات ازدواج دائم را حل کنید.
- علمای شیعه در مقابل بیان احکام الهی به وظیفه خود در بیان حلال و حرام عمل می‌کنند بیان احکام ترویج ازدواج موقت نیست.
- احکام الهی از جمله ازدواج موقت بر اساس مصالح و مفاسد واقعی وضع شده‌است و این مصالح و مفاسد در طول تاریخ برای همه انسانها لحاظ گردیده‌است.
- البته در هر قانون خوبی امکان تخطی و سوء استفاده‌هایی وجود دارد که ربطی به مقتضای آن قانونی ندارد همانطور که در هر قراردادی و هر عقدی احتمال سوء استفاده است.
- در ازدواج موقت و دائم احتمال سوء استفاده‌هایی وجود دارد که بسیاری از آنها قابل پیشگیری است با شرط ازدواج
- از امام رضا علیه السلام درباره متعه سوال شد فرمودند: حلال است برای کسی که قدرت گرفتن همسر دائم را ندارد با ازدواج موقت آبروی خود را حفظ می‌کند آری اگر رن دائم داشت ولی دسترسی به او نداشت باز هم میتواند از ازدواج موقت استفاده کنند.
- ثوابی که برای شخص متعه ذکر شده اطلاق ندارد شامل همه اشخاص نمی‌شود.
- خلاصه متعه واجب نیست مانند سایر احکام وابسته به مقتضیات زمان و مکان است.
- خداوند متعال غرایزی را برای انسانها معین کرده است و مشیت الهی بر این است که انسانها با این غریزه‌ها به سوی کمال سیر کنند اگر انسانها از طریق صحیح به این غرایز پاسخدهند مسیر کمال روشن می‌گردد.
احکام نکاح موقت
شرعیت ازدواج موقت مورد اتفاق مسلمان است اما اختلاف در نسخ آن است «آیه فماسمتعتم به منهن فاتوهن اجورهن فریضه» روایت :جاءعبدالله بن عمیر الی ابی جعفر فقال: ما نقول فی متعه النساء،صدور نهی از متعه بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم است بعد از آنکه نسخ از احکامی است که خاص رسول الله است .ایتکه گفته شد مخالفت یک مجنهد با مجتهد دیگر در مسائل اجتهادی بدعت نیست (جرات می‌خواهد، پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم ما یتطق عن الهوی - ان هوی الا وحی یوحی -
ائمه علیهم السلام مبین دین هستند ،مشروع نیستند ،پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم مشرع است خودش آورده ،خودش هم میتواند فسخ می‌کند.
شبهات
1. چرا بجای حل مشکلات مسکن و نفقه، به فکر ازدواج موقت هستیم. حل مشکل مسکن و بیکاری …..از جمله مشکلات کلان و اجتماعی است گره آن به دست دولت اما ازدواج جنبه شخصی و فردی دارد.
2. ازدواج موقت رواج هوس بازی ،ازدواج موقت برای حفظ پاکدامنی است نه شهوت رانی و هرزگی از این رو دارای مقرراتی است.
3. تن فروشی زن است، داشتن عده و شرایط ویژه مثل مهریه ،شرط نفقه ،خیانت به همسر است.
4. خیلی از موارد تمکین بصورت صحیح انجام پذیرد ،سوف سوف نباشد ،خیانت به همسر واقع نمی‌شود.
5. رواج هوس بازی است ،یکی از اصول اسلام مبارزه با هوا پرستی و شهوت پرسنی است از نظر قرآن هواپرستی در ردیف بت پرستی است از نظر اسلام آدم ذواق (کامجویی از نظر زنان مختلف) ملعون می‌شمارد.
6. شکستن حریم و حرمت خانواده است.
7. مرد با کوچکترین مشگل می‌رود.
8. بازیچه قرار دادن زنان است ، اگر زن آگاهانه ازدواج کند جای مغبون شدن نیست ، باید برای هر مشگل اجتماعی راه حل شرعی پیدا کرد که کرامت زنان و مردان مومن حفظ شود.
9. مردان متعهد نیستند جویا نمی‌شوند زن در زمان عده است .
10. عادت به تنوع طلبی می‌کنند ، اسلام اجازه نمیدهد انسان آتش غرایز را دامن بزند و آن را دامن بزند و آن را بصورت عطش پایان ناپذیر در آورد . اگر چیزی رنگ شهوت پرستی بگیرد کافی است بدانیم مطابق منظور اسلام نیست .
11. کدام پدر و مادر را نمی‌شود دختر باکره را در اختیار دیگران بگذارد. مباح بودن چیزی بدین معناست که انجام و ترکش مساوی است این بدان معنا نیست که باید بدان عمل کنند. ضمنا اذن پدر در ازدواج باکره از نظر اغلب فقهاء شرط است تا مصلحت دختر سنجیده شود.
12. یک زن ده مرتبه عقد موقت انجام داد کدام مرد حاضر می‌شود او را به عقد دائم درآورد.هدف از ازدواج موقت این نبوده که وسیله عیاشی برخی را فراهم آورد همانطور که قرآن می‌فرماید:
«کلوا من طیبات ما رزقناکم» از روزیهای پاک بخورید . هدف الهی شکم پرستی و عیاشی نیست هدف جواز استفاده است.
13. ندان مهریه ، در صورت امتناع به شرط ثبت در دفاتر ازدواج به دادگاه مراجعه تقاضای پرداخت مهریه کند.
14. از کجا معلوم زنی که به عنوان صیغه ای بود به انحاء مختلف خود را به مرد نچسباند و آنها را مجبور به ازدواج دایم نکند - یا بارها برای پنهانی ماندن این موضوع شروع به اخاذی از مرد نکند.
15. چه اطمینانی وجود دارد که بیمارها ی هلاک کننده ای مانند ایدز و بیماریهای تناسلی و حتی چرخه ی پنهان انتقال بیماری در این روابط به یکدیگر انتقال ندهند که البته بالاترین احتمال هم از این راه است خصوصا اگر مرد با زنان متعددی در ارتباط باشد و همسر دائمی هم داشته باشد و بخواهد فرزند آوری هم بکند که یک مساله آن ضربدر دهها مساله خواهد شد.
16. هر زنی دارای یک دوره طلایی برای ازدواج است که اگر آن را با عقد موقت از دست بدهد بیشتر از همه نادم و ضربه پذیر می‌شود.
17. زنان قبل از ورود به یک ارتباط جنسی بیشتر یک ارتباط عاطفی برایشان شکل می‌گیرد که آن هم نیازمند به پایداری و اطمینان آوری و جایگاه تکیه کردن بر آن است در حالیکه یک زن صیغه ای در هر بار مراوده بعد از آنکه مرتبا در وجودش این درگیری را دارد که این برنامه کوتاه مدت است و پایان می‌یابد در نتیجه رنجی بر رنجهای گذشته اش اضافه می‌شود.
18. هر چیزی که مخفیانه باشد بیشترین احتمال وجود فساد و ستم در آن هست. در ضمن اصولا زنان کارمند همه مایملکشان را به صورت مشترک با مرد در زندگی هزینه می‌کنند اگر این مرد از زن دیگری فرزند بیاورد به چه حقی می‌بایست از این مایملک که در حقیقت همه اش مال پدرش نیست ارث ببرد.
19. ازدواج موقت رواج هوس‌بازی است و زن با دریافت مقداری پول خود را می‌فروشد و این با کرامت انسانی منافات دارد.
20. در ازدواج موقت چند همسری و ظلم به زن و حقوق اوست و خیانت به همسر اول است. در واقع با متعه مرد بی تعهدی نسبت به خانواده و فقط دنبال هوسرانی های خود رفتن را تجربه می‌کند.
21. در حقیقت همان تن فروشی زنان است.
22. در حقیقت شکستن حرمت و حریم خانواده است.
23. هر مردی با کوچکترین مشگل با همسرش، بر سر سفره دیگری می‌نشیند و در نتیجه به دنبال اصلاح مشکلات زندگیش برنمی‌آید.
24. بازیچه قرار دادن زنان است.
25. زمینه ایجاد فرزندانی که به راحتی پدر از زیر مسئولیت آنها شانه خالی می‌کند و فرزندان بلا تکلیف می‌مانند چون زن و مرد از ابتدا تصمیم به زندگی طولانی نداشتند.
26. با رواج این موضوع ، چون مسئولیتهای ازدواج دائم بیشتر است مردان شانه خالی می‌کنند دیکر زیر بار ازدواج دائم نمی‌روند.
27. گزارشهایی که به ما می‌رسد این است که بعضی مردان با وقاحت تمام از همسرانشان می‌خواهند که در خانه می‌بایست شرایط را برای ورود زنی دیگر را فراهم نمایند و حق هیچ گونه اعتراضی را ندارند و به مثابه یک میهمان می‌بایست از آن زن وارد شده پذیرایی هم بکنند و هیچ اعتراضی به رفتارهای وقاحت آمیز و معاشقه‌های بی‌شرمانه آنها نداشته باشند. آیا این کنیزی مدرن نیست.
28. مردان ما چقدر متعهد ند که جویا شوند این زن در عده است یا نه . همینطور زن مورد نظر چه قدر با احکام آشنا است و حاضر است مدت عده را نگه دارد.
29. در مورد پسرانی که اقدام به این کار می‌کنند، عادت به تنوع داشتن در آنها ایجاد می‌شود در نتیجه در ازدواج دائم خود یا بی مسئولیت می‌شوند یا صدمه های جدی به حقوق همسرانشان وارد می‌کنند.
30. کدام پدر و مادری حاضر می‌شوند که دختر با کره‌اشان را در اختیار مردی برای چند ماه حتی چند روز قرار دهند و بعدش هیچ.
31. آیا مگر غیر این است که هر زن و مردی در امری زیاد ه‌روی و افراط کردند معتاد به آن شده و از محدوده رفتارهای انسانی و وظایف اسلامی خود خارج می‌شوند.
32. اینکه یک زن با چند مرد باچند روز ارتباط با یک مرد چه نیازی بر آورده می‌شود، تازه اینکه بعد از آن هم باید عده نگه دارد و باز روز از نو پس چه مشگلی از این زن حل شده به جز اینکه آبرویش را در معرض خطر قرار داده اگر زن بدنبال نفقه یا ارث بوده که شامل حالش نمی‌شود .
33. اگر یک زن به فرض 10 مرتبه یا بالاتر از آن عقد موقت انجام داد کدام مرد حاضر می‌شود که پس از اطلاع از وضعیت او ، او را به عقد دائمی خود در آورد.
34. زوجین از اول که پیمان زناشویی می‌بندند باید خود را برای همیشه متعلق به هم بدانند و تصور جدایی در مخیله آنها خطور نکند در حالیکه از ازدواج موقت نمی‌تواند پیمان استواری میان زوجین برقرار کرد.
35. نکاح منقطع بر خلاف حیثیت و احترام زن است چون یک نوع کرایه دادن آدم و جواز شرعی به آدم فروشی است . این بر خلاف حیثیت زن است که در مقابل دریافت وجهی ، خودش را در اختیار مردی بگذارد .
36. آیا مگر غیر این است که هر زن و مردی در امری زیاده روی و افراط کردند معتاد به آن شده و از محدوده رفتارهای انسانی و وظایف اسلامی خود خارج می‌شوند.
37. ازدواج موقت رواج هوس بازی و تامین شهوترانی است.
سوالات
1. علت منفوریت متعه در میان زنان، خصوصا زنان ایرانی که آنرا نوعی تحقیر برای خود می‌دانند چیست؟
2. چرا ازدواج موقت تشریع شد؟
3. چرا بزرگان و علماء خودشان مبادرت به این عقد نمی‌کنند ؟ چرا ازدواج موقت در بسیاری از موارد به صورت پنهانی انجام می‌گیرد؟ اگر این عمل از سوی بزرگان صورت می‌گیرد چرا گزارشی وجود ندارد؟
4. لازمه نکاح منقطع این است که فرزندانی بدون آینده، بدون سرپرستی و حمایتگری و مادری دلگرم به خانه و آشیانه بزرگ شوند؟
آخرین نظرات